Yurtdışında boşanma sonrası, boşanma kararı Türkiye’de kendiliğinden geçerli hale gelmez. Yurtdışında boşanmış olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, Türkiye nüfus kayıtlarında halen evli olarak görünürler. Türkiye’deki nüfus kaydına yurtdışı boşanma kararının işlenmesi için, yabancı boşanma kararının tanıma ve tenfizi gereklidir. Yabancı ülke mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi ile ilgili genel kurallar, yurt dışı boşanma kararları için de geçerlidir. (bkz. Yabancı Ülke Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi)

Yabancı ülke boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi için;

  • Yurtdışında verilmiş boşanma kararının kesinleşmiş olması,
  • Yurtdışında verilmiş boşanma kararının apostille şerhini içermesi
  • Yurtdışında verilmiş olan boşanma ve velayete ilişkin kararın içeriğinin Türkiye kamu düzenine aykırı olmaması gerekir.

Yurtdışı Boşanma İle Birlikte Verilen Ortak Velayet Kararları

Yakın zamana kadar, yurtdışında verilen ortak velayet kararlarının Türkiye’de tanınması mümkün olmuyordu. Yabancı mahkeme kararının boşanmaya ilişkin hükmü tanınırken, ortak velayete ilişkin kısmın tenfizi talebi reddediliyordu. Bunun gerekçesi ise Türkiye kanunlarında ortak velayete düzenlemesinin bulunmaması idi.

Ancak, “Türkiye’nin 14 Mart 1985 tarihinde imzaladığı uluslararası sözleşme protokolünün onaylanması, 6684 sy kanunla uygun bulunmuştur. Bu kanunun 25 Mart 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanması, Türkiye hukuku açısından da ortak velayet yolunu açmıştır.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi de, Türkiye’de ortak velayetin mümkün olduğuna dair ilk kararını vermiştir.  Türkiye’de ortak velayete ilişkin Yargıtay kararının tam metni için bkz. Velayet Davaları ve Türkiye’de Ortak Velayet

Yurtdışı Boşanma Kararlarının Nüfus Müdürlüğü veya Konsolosluklarca Dava Olmadan Tanınması

29.04.2017 tarih ve 690 sy KHK ile yurtdışında verilen boşanma kararlarının dava açmaya gerek kalmadan tanınmasına olanak verilmiştir. Söz konusu kanun hükmünde kararnamenin 4. maddesi ile  5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa 27/A maddesi eklenmiştir.

Yabancı ülke adli veya idari makamlarınca verilen boşanma kararlarının nüfus kütüğüne tescili

MADDE 27/A – (1) Yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca boşanmaya, evliliğin butlanına, iptaline veya mevcut olup olmadığının tespitine ilişkin olarak verilen kararlar; bizzat veya vekilleri aracılığıyla tarafların birlikte veya taraflardan birinin ölmüş ya da yabancı olması halinde Türk vatandaşı olan diğer taraf veya vekilinin tek başına başvurması, verildiği devlet kanunlarına göre konusunda yetkili adlî veya idarî makam tarafından verilmiş ve usulen kesinleşmiş olması ve Türk kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması şartlarıyla nüfus kütüğüne tescil edilir.

(2) Nüfus kütüğüne yapılacak tescil işlemleri, yurt dışında kararın verildiği ülkedeki dış temsilcilikler, yurt içinde ise Bakanlık tarafından belirlenen nüfus müdürlükleri tarafından yapılır.

(3) Bu maddede sayılan şartlar yerine getirilmediği gerekçesiyle tescil talebi reddedilen kararların Türkiye’de tanınması, 27/11/2007 tarihli ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun uyarınca yapılır.”

Nüfus Hizmetleri Kanunu m. 27/A Düzenlemesine Göre;

yabancı ülke mahkemeleri veya idari makamları tarafından verilmiş boşanma, evliliğin butlanı veya iptali kararları, tarafların her ikisinin kendileri veya vekilleri vasıtasıyla birlikte başvurmaları durumunda karar Türkiye’de nüfus kütüğüne tescil edilir. 25.03.2020 tarihinde maddeye eklenen düzenleme ile; taraflardan birisinin ölmüş veya yabancı olması halinde, Türk vatandaşı olan tarafın bizzat veya vekil aracılığı başvurması tescil için yeterli görülmüştür. Bu durumda birlikte başvuru koşulu aranmaz.

Tescil işleminin yapılabilmesi için ayrıca kararın kesinleşmiş olması ve Türkiye kamu düzenine aykırı bulunmaması gerekmektedir.

Türk vatandaşları için birlikte başvuru mümkün olmaz veya  kararın kamu düzenine aykırılık taşıdığı değerlendirilip başvuru reddedilirse,  tanıma ve tenfiz işlemi  MÖHUK hükümlerine göre dava yolu yapılabilir.

Düzenleme; boşanma, butlan veya iptal kararları ile sınırlıdır.  Velayet, nafaka veya boşanmanın feri niteliğindeki tazminat kararlarının icrası için Türkiye’de tenfiz davası açmak gerekir.

Yurtdışı boşanma kararının, dava olmadan tanınması hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Yurtdışı Boşanma Kararının Konsolosluk veya Nüfus Müdürlüğü’nde Tanınması

*Apostille Şerhi:

Apostille Şerhi, Lahey Sözleşmesi uyarınca, bir belgenin, taraf ülke resmi makamları tarafından düzenlenmiş olduğunu gösteren tasdik işlemidir.

Bu şerh, resmi belgenin düzenlendiği ülke tarafından verilir. Tasdik edilmek istenen resmi belgeye, yetkili makam tarafından bir damga vurulması veya etiket yapıştırılmasından ibarettir.

Apostille şerhi ve şerhin nereden, nasıl alınacağı hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Apostille Şerhi Nedir? Nereden ve Nasıl Alınır?

Türkiye’de tanıma tenfiz avukatı, yurtdışında boşanma, uluslar arası velayet, çocuk kaçırma, mutat mesken değişikliği ve Lahey Sözleşmesi uyarınca çocuk iadesi davaları gibi uluslar arası hukuk konusunda ayrıntılı açıklama için bkz.